Cùng tham gia Đoàn có: ông Nguyễn Trung Kiên - Đại sứ đặc mệnh toàn quyền nước CHXHCN Việt Nam tại Cộng hòa Áo, Đại diện thường trực nước CHXHCN Việt Nam tại IAEA; Lãnh đạo và cán bộ của các đơn vị trực thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ: Cục Năng lượng nguyên tử, Cục An toàn bức xạ và hạt nhân, Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, Vụ Hợp tác quốc tế; đại diện Vụ các Tổ chức quốc tế (Bộ Ngoại giao) và cán bộ Đại sứ quán Việt Nam tại Áo.
Đoàn Việt Nam tham dự Đại hội đồng IAEA lần thứ 67
Đây là cuộc họp thường niên của IAEA được tổ chức từ ngày 25-29/9/2023 với sự tham dự của hơn 2600 đại diện cấp cao đến từ 177 quốc gia thành viên của IAEA và các tổ chức quốc tế. Đại diện các nước thành viên sẽ chia sẻ và trao đổi thông tin liên quan đến vấn đề bảo đảm an toàn và an ninh hạt nhân; vai trò của IAEA trong phát triển khoa học, công nghệ và thúc đẩy ứng dụng hạt nhân thông qua các chương trình hợp tác kỹ thuật của IAEA; nâng cao hiệu quả của các hoạt động thanh sát hạt nhân.
Tổng Giám đốc IAEA Rafael Mariano Grossi phát biểu khai mạc Đại hội đồng IAEA lần thứ 67
Năm 2023 đánh dấu kỷ niệm 70 năm kể từ khi Tổng thống Hoa Kỳ Dwight D. Eisenhower đọc diễn văn “Nguyên tử vì hòa bình” (Atoms for Peace) trước Đại hội đồng Liên hợp quốc ở New York, truyền cảm hứng cho việc thành lập IAEA. Năm 2023 này IAEA cũng kỷ niệm 65 năm công bố các tiêu chuẩn an toàn của mình, đang được các cơ quan quản lý nhà nước của các quốc gia áp dụng rộng rãi để bảo vệ người lao động, công chúng và môi trường khỏi tác hại của bức xạ ion hóa. Tại phiên Khai mạc Khóa họp lần thứ 67 Đại hội đồng IAEA vào sáng ngày 25/9/2023 (giờ Viên), Tổng Giám đốc IAEA Rafael Mariano Grossi đã báo cáo tổng kết về công việc và thành tựu đạt được của IAEA trong năm qua. Ông Grossi cũng tuyên thệ nhậm chức tại Đại hội đồng sau khi được bầu vào nhiệm kỳ bốn năm lần thứ hai vào đầu năm nay.
Thứ trưởng Bộ Khoa học và công nghệ Lê Xuân Định, Trưởng Đoàn Việt Nam tham dự Đại hội đồng IAEA lần thứ 67 đọc phát biểu quốc gia
Trong suốt tuần này, IAEA và các quốc gia thành viên sẽ tổ chức hơn 100 sự kiện bên lề, nêu bật các khía cạnh khác nhau của khoa học và công nghệ hạt nhân cũng như công việc của IAEA, từ các sáng kiến liên quan đến sức khỏe và năng lượng hạt nhân, đến thúc đẩy hợp tác giữa các chuyên gia hạt nhân quốc tế.
Bên lề Khóa họp lần thứ 67 Đại hội đồng IAEA, Cục ATBXHN đã có các buổi làm việc song phương với các chuyên gia IAEA thuộc Vụ Thanh sát hạt nhân A, Vụ Hợp tác kỹ thuật Châu Á – Thái Bình Dương, và gặp gỡ đại diện cơ quan pháp quy hạt nhân của một số quốc gia (Liên bang Nga, Belarus, Ấn Độ) nhằm trao đổi, thảo luận về các hoạt động hợp tác hiện đang triển khai giữa hai bên.
Cục trưởng Nguyễn Tuấn Khải làm việc với Ông Mohammed Lamari, Vụ trưởng Vụ Thanh sát A (OA), và các chuyên gia Ban thanh sát hạt nhân IAEA
Tại buổi làm việc với Ban thanh sát hạt nhân (IAEA), Cục trưởng Nguyễn Tuấn Khải đã nhấn mạnh nỗ lực của Việt Nam nói chung trong việc đồng hành cùng các thanh sát viên IAEA tiến hành các hoạt động thanh sát và Cục ATBXHN nói riêng trong thực hiện các đoàn thanh sát xác minh trong nước. Tại cuộc họp, Cục ATBXHN đã phản hồi đối với từng yêu cầu xác minh của IAEA, trong đó liên tục khẳng định cam kết quốc gia về ứng dụng năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình thông qua việc tuân thủ các nghĩa vụ quốc gia theo quy định của Hiệp định thanh sát toàn diện (CSA) và Nghị định thư bổ sung (AP). Ông Mohammed Lamari cảm ơn Cục ATBXHN với vai trò là cơ quan bảo đảm thanh sát quốc gia (SRA) đã hợp tác tích cực với các chuyên gia của IAEA trong việc thực hiện thanh sát hạt nhân tại quốc gia trong điều kiện nguồn nhân lực hạn chế của Cục. Cũng tại cuộc họp, chuyên gia IAEA đã trao đổi về Cách tiếp cận quốc gia (SLA) về thanh sát hạt nhân đối với Việt Nam. Đây là hoạt động do IAEA triển khai từ năm 2017 sau khi Việt Nam đạt được kết luận mở rộng năm 2015, theo đó, tần suất thanh sát định kỳ đối với Việt Nam giảm từ hàng năm xuống 04 năm một lần. Hiện nay, IAEA đang rà soát và cập nhật SLA để thực hiện tại Việt Nam.
Đoàn Việt Nam làm việc với Vụ Hợp tác kỹ thuật châu Á – Thái Bình Dương (TCAP) (IAEA)
Tại buổi làm việc giữa Đoàn Việt Nam và Vụ Hợp tác kỹ thuật châu Á – Thái Bình Dương (TCAP) (IAEA), bà Petra Salame, chuyên gia quản lý dự án hợp tác kỹ thuật của Việt Nam (PMO) đã báo cáo tổng hợp kết quả triển khai các dự án hợp tác kỹ thuật (TC) giai đoạn 2022-2023, dự kiến phê duyệt các dự án hợp tác kỹ thuật giai đoạn 2024-2025. Đại diện Cục ATBXHN, chủ các dự án TC VIE9021/VIE9022 đã phát biểu cảm ơn sự hỗ trợ của IAEA nói chung trong triển khai các dự án TC nhiều năm qua, góp phần tích cực trong xây dựng và hoàn thiện năng lực kỹ thuật và hạ tầng pháp quy của Việt Nam trong quản lý ứng dụng năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình tại quốc gia này. Đồng thời, các đại biểu đã đưa ra một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai các dự án và nhận được cam kết hỗ trợ của IAEA nhằm sớm hoàn thành các hoạt động được đề xuất cho từng dự án.
Vụ Hợp tác kỹ thuật châu Á Thái Bình Dương (TCAP) (IAEA) làm việc với các Đoàn đại biểu của Việt Nam, Lào và Campuchia về triển khai Thỏa thuận hợp tác ba bên
Ngày 25/9/2023, Cuộc họp tham vấn về triển khai Thỏa thuận ba bên IAEA – Việt Nam – Lào/Cambodia đã được tổ chức. Thứ trưởng Lê Xuân Định, Trưởng Đoàn Việt Nam đã tham dự Cuộc họp. Tại buổi làm việc, đại diện các Đoàn Lào và Campuchia đã trình bày về các kết quả triển khai trong khuôn khổ Thỏa thuận này từ 2019 đến nay (năm 2022 bản Thỏa thuận đã được ký gia hạn thêm 05 năm). Về phía Cục ATBXHN, đối với giai đoạn 2024-2025, Cục đề xuất một số hoạt động cho Lào và Cambodia tập trung trong lĩnh vực tăng cường năng lực quản lý pháp quy đối với ứng dụng bức xạ vì mục đích hòa bình, xây dựng hạ tầng pháp quy quản lý an toàn bức xạ. Ông Gashaw Wolde, Vụ trưởng Vụ Hợp tác kỹ thuật châu Á Thái Bình Dương (TCAP) nhấn mạnh ý nghĩa và hiệu quả thiết thực của Thỏa thuận hợp tác ba bên IAEA - Việt Nam – Lào/Campuchia mà các cơ quan có liên quan của Việt Nam đã thực hiện hỗ trợ, tăng cường năng lực kỹ thuật cho đối tác Lào và Campuchia. Ông Gashaw Wolde đề nghị các bên rà soát kỹ lưỡng Kế hoạch hành động triển khai Thỏa thuận này trong thời gian sắp tới.
Cục trưởng Nguyễn Tuấn Khải gặp ông Alexander N. Dokuchaev, Phó Vụ trưởng Vụ An toàn bức xạ hạt nhân (Gosatomnadzor), Bộ Tình trạng khẩn cấp Belarus
Cũng trong ngày 25/9/2023, Cục trưởng Nguyễn Tuấn Khải đã có buổi gặp ông Alexander N. Dokuchaev, Phó Vụ trưởng Vụ An toàn bức xạ hạt nhân (Gosatomnadzor), Bộ Tình trạng khẩn cấp Belarus. Tại buổi gặp, hai bên đã trao đổi thông tin về hoạt động quản lý pháp quy hạt nhân đối với các cơ sở hạt nhân và ứng dụng bức xạ tại mỗi quốc gia. Phía Belarus trao đổi đề xuất dự thảo Bản ghi nhớ hợp tác giữa Cục ATBXHN và Gosatomnadzor về hợp tác và trao đổi thông tin trong lĩnh vực an toàn hạt nhân và bảo vệ bức xạ. Phía Cục ATBXHN sẽ rà soát dự thảo này và tiếp tục thảo luận với phía Gosatomnadzor, trong đó chú trọng hợp tác với phía Belarus về các lĩnh vực mà hai bên quan tâm và có thế mạnh như an toàn bảo vệ bức xạ.
Cục trưởng Nguyễn Tuấn Khải gặp ông Alexander Trembitsky, Chủ tịch Cơ quan Giám sát về hạt nhân, công nghiệp và môi trường Liên bang Nga (Rostechnadzor)
Ngày 26/9/2023, Cục trưởng Nguyễn Tuấn Khải đã có buổi gặp ông Alexander Trembitsky, Chủ tịch Cơ quan Giám sát về hạt nhân, công nghiệp và môi trường Liên bang Nga (Rostechnadzor). Tại buổi gặp, hai cơ quan đã chia sẻ, cập nhật thông tin về hoạt động quản lý pháp quy hạt nhân tại mỗi quốc gia, trong đó có các hoạt động phục vụ dự án Trung tâm nghiên cứu khoa học và công nghệ (CNST) mà Việt Nam và Liên bang Nga hợp tác triển khai. Hai bên bày tỏ mong muốn tiếp tục phối hợp chặt chẽ, trao đổi kịp thời với tiến độ của Dự án nêu trên.
Cục trưởng Nguyễn Tuấn Khải gặp ông Dinesh Kumar Khukla, Chủ tịch Cơ quan pháp quy năng lượng nguyên tử Ấn Độ (AERB)
Bên lề Đại hội đồng IAEA lần thứ 67, Cục trưởng Cục ATBXHN đã có buổi làm việc với ông Dinesh Kumar Khukla, Chủ tịch Cơ quan pháp quy năng lượng nguyên tử Ấn Độ (AERB). Tại buổi gặp, hai bên đã trao đổi thông tin về hoạt động quản lý pháp quy hạt nhân đối với các cơ sở hạt nhân và ứng dụng bức xạ tại mỗi quốc gia. Cục ATBXHN đề xuất một số lĩnh vực hợp tác mà hai bên cùng quan tâm như công tác quản lý cấp phép xuất nhập khẩu, vận chuyển và sử dụng các nguồn Co-60 do Ấn Độ sản xuất; kinh nghiệm của Ấn Độ trong triển khai các dự án lò phản ứng nghiên cứu mới, chia sẻ hỗ trợ Việt Nam trong xây dựng, sửa đổi Luật Năng lượng nguyên tử./.