Ngày 15/11/2023 tại Hà Nội, Ban Chủ nhiệm Chương trình KX.06/21-30 (Chương trình) phối hợp với Văn phòng các Chương trình trọng điểm cấp nhà nước và Vụ Khoa học xã hội, nhân văn và tự nhiên (Bộ Khoa học và Công nghệ - KH&CN) tổ chức Hội thảo “Nghiên cứu khu vực và quốc tế: Những vấn đề đặt ra trong bối cảnh mới”.
Hội thảo nhằm khởi động Chương trình; tạo diễn đàn chia sẻ, thảo luận về các vấn đề nghiên cứu quốc tế, khu vực và những tác động tới Việt Nam; đồng thời chia sẻ các thông tin về quy trình, thủ tục thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu tới các chuyên gia, nhà khoa học.
Toàn cảnh Hội thảo.
Chú trọng 03 trụ cột nghiên cứu chính cho Chương trình
Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ KH&CN Trần Hồng Thái cho biết, trong Văn kiện Đại hội XIII của Đảng khẳng định, nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn (KHXH&NV) mang tính dẫn dắt, định hướng, tạo cơ sở khoa học cho việc hoạch định đường lối, chính sách phát triển kinh tế - xã hội. Trên cơ sở chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ KH&CN đã phê duyệt 17 Chương trình KH&CN cấp quốc gia; trong đó có 07 Chương trình KHXH&NV thực hiện trong giai đoạn 2021-2030.
Theo đó, Bộ KH&CN đã và đang xây dựng, ban hành mới hệ thống các văn bản quản lý trong tất cả các khâu như xác định nhiệm vụ, tuyển chọn đề tài, kiểm tra, đánh giá nghiệm thu; nhằm tạo ra bước thay đổi lớn, giải quyết được nhiều vướng mắc trong thực tiễn, đơn giản hơn về thủ tục hành chính và tạo thuận lợi cho các nhà khoa học khi tham gia thực hiện đề tài.
Kể từ khi Chương trình được phê duyệt đến nay, Bộ KH&CN đã nhận được nhiều đề xuất từ các viện, trường trên cả nước. Trong năm nay và những năm tiếp theo, Bộ KH&CN sẽ tổ chức các Hội đồng khoa học để tư vấn giúp Bộ các đề xuất phù hợp với mục tiêu, nội dung của Chương trình.
Thứ trưởng Bộ KH&CN Trần Hồng Thái phát biểu khai mạc Hội thảo.
Thứ trưởng Trần Hồng Thái bày tỏ hy vọng các nhà khoa học, viện nghiên cứu, trường đại học tiếp tục gửi các đề xuất đến Bộ để đảm bảo các nội dung nghiên cứu của Chương trình đều được tổ chức thực hiện.
Theo PGS.TS. Nguyễn Chiến Thắng, Viện trưởng Viện nghiên cứu châu Âu, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Phó Chủ nhiệm Chương trình, Chương trình đã đưa ra 03 trụ cột nghiên cứu chính gồm: Các vấn đề lý luận và thực tiễn chung; Các vấn đề quốc tế và khu vực; Các vấn đề hội nhập quốc tế của Việt Nam, bảo đảm an ninh quốc phòng. Từ đó, thực hiện thành công các mục tiêu như: Tổng kết đường lối, chính sách đối ngoại và quan hệ quốc tế của Việt Nam trong 40 năm qua để xây dựng chiến lược và các giải pháp đối ngoại phù hợp với tình hình mới; Nhận diện, dự báo xu hướng vận động và những biến đổi mới trong môi trường quốc tế và khu vực; Xác định những vấn đề quốc tế có tác động đến các lĩnh vực kinh tế, KH&CN, đổi mới sáng tạo, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh… của Việt Nam trong bối cảnh mới nhằm nâng cao uy tín, vị thế của Việt Nam ở khu vực và thế giới, mở rộng quan hệ kinh tế quốc tế, thu hút các nguồn lực bên ngoài cho công cuộc phát triển đất nước.
PGS.TS. Nguyễn Chiến Thắng phát biểu tại Hội thảo.
Gợi mở nhiều hướng nghiên cứu, đề xuất cho Chương trình
Trong khuôn khổ Hội thảo, các chuyên gia đã trao đổi, chia sẻ thông tin về một số vấn đề mà Việt Nam cần đặc biệt quan tâm trong thời gian tới; hội nhập quốc tế và những vấn đề đặt ra đối với Việt Nam trong bối cảnh hiện nay; bối cảnh quốc tế mới và vấn đề đặt ra trong bảo vệ an ninh quốc gia... Đây đều là những vấn đề quan trọng trong bối cảnh quốc tế và tác động tới Việt Nam ở cả khía cạnh chính trị, kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng; thực trạng hội nhập kinh tế khu vực và quốc tế của Việt Nam ở các cấp độ và những vấn đề đặt ra; các xu hướng lớn về phát triển trong lĩnh vực kinh tế - xã hội và gợi ý chính sách cho Việt Nam… Từ đó, gợi mở nhiều hướng nghiên cứu, đề xuất cho các nhà khoa học để có thể tham gia, thực hiện thành công mục tiêu của Chương trình.
Chia sẻ về tình hình thế giới, khu vực gần đây và một vài điểm về công tác nghiên cứu đối ngoại quốc phòng ở Việt Nam, Thiếu tướng, GS.TS. Nguyễn Hồng Quân, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Quốc phòng, Bộ Quốc phòng, Thành viên Ban Chủ nhiệm Chương trình cho biết, tình hình thế giới, khu vực tiếp tục chuyển biến với nhiều phức tạp mới, khó đoán định; do đó, cần nắm chắc tinh thần văn kiện Đại hội lần thứ XIII, đẩy mạnh công tác nghiên cứu quốc tế, chủ động tham mưu cho lãnh đạo những nội dung mới, nhằm đẩy mạnh hiệu quả công tác hội nhập quốc tế về quốc phòng trong tình hình mới.
Đồng quan điểm, GS.TS. Nguyễn Hữu Minh, Chủ tịch Hội xã hội học Việt Nam nhấn mạnh, cần quan tâm hơn đến ảnh hưởng của hội nhập quốc tế tới sự phát triển xã hội Việt Nam, triển khai các nghiên cứu về tác động xã hội của hội nhập quốc tế ở Việt Nam để định hướng đường lối đối ngoại của đất nước; chủ động và tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, có hiệu quả; giữ vững môi trường hoà bình, ổn định, không ngừng nâng cao vị thế, uy tín quốc tế của Việt Nam.
Bên cạnh đó, các chuyên gia đã tập trung trao đổi về nội dung, mục tiêu định hướng của Chương trình; những điểm mới trong các quy định về xác định nhiệm vụ và tuyển chọn, xét chọn nhiệm vụ KH&CN cấp quốc gia; một số quy định mới trong tuyển chọn, giao trực tiếp nhiệm vụ KH&CN cấp quốc gia sử dụng ngân sách nhà nước.
Đoàn Chủ tịch điều hành phiên thảo luận.
Chương trình “Nghiên cứu các vấn đề quốc tế và khu vực nhằm chủ động, tích cực hội nhập quốc tế”, mã số KX.06/2021-2030 là 1 trong 7 Chương trình khoa học xã hội và nhân văn, được phê duyệt tại Quyết định số 1029/QĐ-BKHCN ngày 20/6/2022 của Bộ trưởng Bộ KH&CN với mục tiêu tổng quát nhằm nhận diện tình hình quốc tế và khu vực để xây dựng chiến lược và các giải pháp đối ngoại phù hợp với tình hình mới, góp phần thực hiện thắng lợi các chủ trương, đường lối của Đảng và chủ động hội nhập quốc tế nhằm thực hiện mục tiêu phát triển và bảo đảm an ninh đất nước.