Hội thảo có sự tham dự của Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Bộ Lĩnh, Thứ trưởng Bộ KH&CN Trần Văn Tùng, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường, Chủ tịch Hội đồng chính sách KH&CN quốc gia Hoàng Văn Phong và trên 100 đại biểu là chuyên gia, cán bộ hoạch định chính sách của Ban Kinh tế Trung ương, Ủy ban KH&CNMT Quốc hội, Hội đồng chính sách KH&CN quốc gia, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, đại diện các Bộ, ngành Trung ương và địa phương cùng đại diện các Hiệp hội, doanh nghiệp và các Viện, Trường trong ngành nông nghiệp Việt Nam.
Đổi mới công nghệ trong ngành nông nghiệp đã đóng góp đến 35% tăng trưởng ngành trong thời gian qua khi các yếu tố thúc đẩy tăng trưởng khác là lực lượng lao động và quỹ đất ngày một giảm đi, đặc biệt trong ngành sản xuất lúa gạo. Những năm qua, việc ứng dụng và đổi mới công nghệ đã đưa lúa gạo nước ta không những đảm bảo an ninh lương thực trong nước mà còn ở trong top 3 các nước xuất khẩu hàng đầu thế giới trong nhiều năm qua. Tuy nhiên, trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, cạnh tranh ngày càng cao cùng với biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp, ngành nông nghiệp nói chung và sản xuất lúa gạo nói riêng cần có những chiến lược đổi mới và phát triển công nghệ phù hợp, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi nền nông nghiệp từ phát triển chiều rộng sang chiều sâu, hướng đến một nền nông nghiệp sản xuất theo chuỗi hàng hóa, có giá trị gia tăng cao.
Chính vì vậy, Chương trình Đổi mới công nghệ quốc gia đến năm 2020 đã chủ động lựa chọn và giao cho các đơn vị tiến hành xây dựng một chuỗi các nhiệm vụ liên quan từ việc hoàn thiện quy trình, phương pháp xây dựng bản đồ công nghệ, lộ trình đổi mới công nghệ; tổ chức triển khai xây dựng cho một số ngành, lĩnh vực sản xuất quan trọng, trong đó có lĩnh vực chọn tạo giống lúa và sản xuất lúa gạo; nghiên cứu chọn tạo giống lúa thuần chống chịu mặn - hạn thích nghi với điều kiện canh tác lúa vùng nhiễm mặn thuộc Đồng bằng Sông Cửu Long.
Bản đồ công nghệ, lộ trình đổi mới công nghệ ngành chọn tạo giống lúa đã được xây dựng có sức thuyết phục và tính khả thi cao trong việc giúp trả lời câu hỏi cần tập trung phát triển sản phẩm nào, phân khúc thị trường nào trong tương lai? trong thị trường đó cần tập trung phát triển sản phẩm gì với đặc tính kỹ thuật như thế nào? sẽ cần phải phát triển những công nghệ gì để sản xuất ra sản phẩm đó. Và cuối cùng, trong điều kiện nguồn lực hạn chế, cần tập trung triển khai những hoạt động cụ thể nào như các nhiệm vụ nghiên cứu các cấp, chuyển giao công nghệ hay đầu tư, mua bán sáp nhập v.v… Cụ thể, bản đồ đã chỉ ra, Việt Nam có khả năng đáp ứng 100% nhu cầu giống lúa thuần, còn với giống lúa lai chỉ đáp ứng được 33%, còn lại phải nhập khẩu từ Trung Quốc và Ấn Độ với giá trị nhập khẩu xấp xỉ 35 triệu USD. Trong đó tỷ trọng xuất khẩu các giống lúa chất lượng cao còn thấp, chưa có giống xuất khẩu mang thương hiệu Việt Nam.
Yêu cầu đặt ra trong thời gian tới là Việt Nam phải tạo ra giống có chất lượng tốt, năng suất cao, chống chịu với những yếu tố bất lợi như rầy nâu, đạo ôn, bạc lá, virus, hạn mặn, ngập. Nhờ định hướng trên, Viện lúa đồng bằng sông Cửu Long thời gian qua đã tập trung nghiên cứu và tạo ra được một số giống lúa chịu hạn mặn, có năng suất chất lượng và chống chịu sâu bệnh như MO137, OM10373...
Kết quả nghiên cứu công bố trong Hội thảo đã xác định các nhánh công nghệ cần tập trung đầu tư trong tương lai bao gồm công nghệ lai hữu tính, công nghệ chỉ thị phân tử, công nghệ đột biến bằng tác nhân vật lý, công nghệ gen. Các định hướng cho các chương trình R&D cấp quốc gia cũng như cấp Bộ đã được đề xuất có tính thuyết phục và khả thi cao. Các kết quả nghiên cứu được trình bày tại hội thảo là cơ sở quan trọng trong việc đưa ra các chiến lược, định hướng phát triển cụ thể cho ngành lúa gạo cũng như xây dựng và thực hiện các chương trình nghiên cứu trong thời gian tới.
Hội thảo đã ghi nhận nhiều ý kiến đóng góp quý báu của các chuyên gia đầu ngành trong ngành chọn tạo giống lúa và sản xuất lúa gạo và khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì, cập nhật bản đồ công nghệ ngành chọn tạo giống lúa cũng như tiếp tục triển khai thực hiện các nhiệm vụ đối với các lĩnh vực quan trọng khác trong ngành nông nghiệp./.