Nội dung chính của buổi làm việc là tập trung đánh giá tình hình thực hiện Nghị định 115 và Nghị định 80, tìm giải pháp tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện 2 Nghị định này tại Bộ TN&MT.
Theo Vụ trưởng Vụ KH&CN- Bộ TN&MT Nguyễn Đắc Đồng, sau khi có các Nghị định trên, Bộ TN&MT đã chỉ đạo các Viện trực thuộc Bộ xây dựng đề án kiện toàn tổ chức, nâng cao hiệu quả hoạt động của các Viện. Nhìn chung, đến nay các Viện đều thực hiện theo tinh thần tổ chức nghiên cứu khoa học hoạt động trong lĩnh vực nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu chiến lược, chính sách phục vụ quản lý Nhà nước được ngân sách Nhà nước đảm bảo kinh phí hoạt động thường xuyên theo nhiệm vụ được giao, được sắp xếp lại, củng cố và ổn định tổ chức để nâng cao hiệu quả hoạt động. Về cơ bản các Viện đã thực hiện cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm về các hoạt động nghiên cứu KH&CN, xây dựng cơ cấu tổ chức, nhân lực KH&CN, hợp tác quốc tế nhưng lại chưa có đơn vị nào tự chủ tài chính hoàn toàn, bởi lẽ, hiện nay sản phẩm của các đơn vị vẫn theo đơn đặt hàng của Bộ TN&MT.
Về việc thực hiện Nghị định 80, hiện chưa có đơn vị nào của Bộ TN&MT được chuyển đổi cũng như thành lập mới theo hình thức hoạt động của doanh nghiệp KH&CN.
Tại buổi làm việc, đại diện các đơn vị đã chia sẻ những khó khăn đang gặp phải trong quá trình thực hiện 2 Nghị định này: công tác nghiên cứu khoa học vẫn chỉ tập trung vào một số người có trình độ chuyên môn cao; chưa có biện pháp hữu hiệu khắc phục tình trạng nhiều đề tài/dự án bị chậm tiến độ, nợ đọng từ những năm trước; hoạt động nghiên cứu khoa học của các Viện chưa tạo được sự đột phá so với tiềm năng và về cơ bản vẫn giữ ở mức tăng trưởng đều về kinh phí dành cho đề tài nghiên cứu (khoảng 10 – 15%/năm); nguồn thu từ hoạt động nghiên cứu chiếm tỷ lệ không cao trong tổng doanh thu hàng năm của Viện; tốc độ tăng trưởng về hoạt động dịch vụ KH&CN chưa đáp ứng yêu cầu so với tổng số nhân lực của các Viện (mới chỉ đáp ứng 60 – 65% so với nhu cầu); khó khăn trong việc hình thành doanh nghiệp KH&CN;…
Thứ trưởng thường trực Bộ KH&CN Nguyễn Quân đã giải đáp những khó khăn, vướng mắc mà các đơn vị của Bộ TN&MT đưa ra. Thứ trưởng đã nêu rất cụ thể, chi tiết những ưu thế khi các đơn vị KH&CN chuyển sang hoạt động theo 2 Nghị định trên. Cụ thể, khi thực hiện cơ chế tự chủ, ngoài việc các đơn vị vẫn hoạt động theo hình thức như trước đây, sẽ có quyền tự chủ cao hơn về tổ chức, biên chế, tài chính, nhà khoa học được quyền lập doanh nghiệp,… Doanh nghiệp KH&CN sẽ được hưởng nhiều chính sách ưu đãi của Nhà nước, Chính phủ như miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp; được lựa chọn việc sử dụng đất;… Muốn vậy, các đơn vị cần xây dựng đề án được phê duyệt để có cơ chế hoạt động phù hợp.
Đồng thời, Thứ trưởng cho biết, tới đây, trong quá trình xây dựng Thông tư hướng dẫn thực hiện Nghị định số 96/2010/NĐ-CP (sửa đổi Nghị định 115 và Nghị định 80) sẽ tiếp tục tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về mặt tài chính để các Viện mạnh dạn tự chủ, dám chịu trách nhiệm trước Bộ, Nhà nước về hoạt động của mình. Hiện nay, Bộ KH&CN đang tiến hành sửa đổi Thông tư liên tịch số 44/2007/TTLT-BTC-BKHCN về hướng dẫn định mức xây dựng và phân bổ dự toán kinh phí đối với các đề tài, dự án KH&CN có sử dụng ngân sách nhà nước; Thông tư liên tịch số 93/2006/TTLT-BTC-BKHCN hướng dẫn chế độ khoán kinh phí của nhiệm vụ KH&CN sử dụng ngân sách nhà nước và trình Chính phủ phê duyệt Đề án Đổi mới cơ chế tài chính cho hoạt động KH&CN. Chính phủ cũng đã giao cho Bộ KH&CN lựa chọn và tập trung đầu tư vào một số Viện tiêu biểu để các viện đó trở thành những viện trọng điểm ngang tầm khu vực.
Thứ trưởng Nguyễn Quân đề nghị thời gian tới Lãnh đạo Bộ TN&MT quan tâm, chỉ đạo các Viện trực thuộc Bộ TN&MT tiếp tục thực hiện Nghị định 115 và Nghị định số 80. Thứ trưởng Bộ TN&MT Nguyễn Thái Lai cảm ơn sự quan tâm của Lãnh đạo Bộ KH&CN và tới đây, Bộ TN&MT sẽ tiếp tục nghiên cứu và triển khai thực hiện tốt Nghị định số 115 và Nghị định số 80 của Chính phủ.
7 tổ chức KH&CN trực thuộc Bộ TN&MT thuộc đối tượng áp dụng Nghị định 115
1. Viện Khoa học Đo đạc và Bản đồ;
2. Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản;
3. Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Môi trường;
4. Viện Chiến lược, Chính sách Tài nguyên và Môi trường;
5. Viện nghiên cứu Quản lý biển và hải đảo;
6. Viện nghiên cứu Quản lý đất đai;
7. Viện Khoa học quản lý môi trường.