Chiều 29/10/2021, Trung tâm Vật lý quốc tế (ICP) và Trung tâm quốc tế Đào tạo và Nghiên cứu Toán học (ICRTM) đã chính thức được ra mắt tại Hà Nội. Sự kiện do Bộ KH&CN, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam phối hợp tổ chức. Buổi lễ ra diễn ra bằng cả hình thức trực tiếp tại Hội trường Hoàng Tuỵ, nhà A6, Viện Toán học, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam và trực tuyến.
Tham dự Lễ ra mắt hai Trung tâm có Thứ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Hoàng Giang, Tổng Thư ký Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam Mai Phan Dũng, Trưởng đại diện Văn phòng UNESCO tại Hà Nội ông Christian Manhart, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam Trần Tuấn Anh và đại diện các Bộ, ngành có liên quan, các nhà khoa học.
Thứ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Hoàng Giang phát biểu tại buổi Lễ
Phát biểu tại buổi Lễ, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Giang cho biết: Chiến lược Phát triển KH&CN giai đoạn 2011-2020 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 418/QĐ-TTg ngày 11/4/2012 đã xác định một số mục tiêu cần đạt, trong đó có mục tiêu “Đến năm 2020, hình thành một số tổ chức nghiên cứu cơ bản và ứng dụng đạt trình độ khu vực và thế giới, đủ năng lực giải quyết những vấn đề trọng yếu quốc gia đặt ra đối với KH&CN”. Để đạt được các mục tiêu, Chiến lược đã đặt ra một số nhiệm vụ và giải pháp phát triển KH&CN, trong đó có giải pháp “Tập trung đầu tư phát triển Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam trở thành hai tổ chức KH&CN hàng đầu quốc gia và ASEAN” và giải pháp “Tích cực, chủ động hội nhập quốc tế về KH&CN; Xây dựng và thực hiện các chương trình, dự án, nhiệm vụ nghiên cứu chung trong khuôn khổ các thỏa thuận song phương, đa phương”.
Từ năm 2015, Bộ KH&CN đã phối hợp chặt chẽ với Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam và Ủy ban quốc gia UNESCO Việt Nam đề xuất với UNESCO việc thành lập Trung tâm Vật lý quốc tế và Trung tâm quốc tế Đào tạo và nghiên cứu Toán học, được UNESCO công nhận và bảo trợ. UNESCO đã thông qua đề xuất của Việt Nam tại phiên họp Đại hội đồng UNESCO lần thứ 39. Năm 2017, Bộ trưởng Bộ KH&CN Việt Nam đã thay mặt Chính phủ Việt Nam ký kết thỏa thuận chính thức với Tổng Giám đốc UNESCO.
Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Giang nhấn mạnh, việc UNESCO công nhận và bảo trợ hai Trung tâm khẳng định vị thế khoa học của Việt Nam trên bản đồ khoa học thế giới, đồng thời giúp khoa học Việt Nam hội nhập sâu rộng với khu vực và thế giới. Trước đây, nhiều nhà Toán học và Vật lý của Việt Nam đã được tham gia các chương trình của UNESCO, được đào tạo, thực tập tại Trung tâm Vật lý quốc tế ICTP ở Italia và được hỗ trợ để phát triển sự nghiệp khoa học của mình. Đến nay, lĩnh vực Vật lý và Toán học của Việt Nam đã được cộng đồng khoa học trên thế giới công nhận. Thông qua Trung tâm quốc tế dạng 2 về Toán học và Vật lý tại Việt Nam, sẽ đóng góp cho nền khoa học của khu vực ASEAN và thế giới bằng các chương trình đào tạo cho khu vực ASEAN, bằng các hoạt động hợp tác nghiên cứu thông qua các chương trình của UNESCO.
Lễ ra mắt Trung tâm Vật lý quốc tế và Trung tâm quốc tế Đào tạo và Nghiên cứu Toán học
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay, hai Trung tâm khoa học được UNESCO bảo trợ chính là sự công nhận của quốc tế đối với nền tảng khoa học và trí tuệ của Việt Nam. Sự kiện này không những giúp Việt Nam tăng cường hợp tác với các nước trong khu vực ASEAN mà còn với các quốc gia khác thông qua mạng lưới của UNESCO, nâng cao vị thế của khoa học Việt Nam đối với khu vực và quốc tế cũng như góp phần vào sự phát triển khoa học cơ bản của khu vực và thế giới.