Sửa đổi, bổ sung Luật Sở hữu trí tuệ là yếu tố quan trọng để phát triển kinh tế xã hội

Ghi nhận 26 ý kiến phát biểu tại phiên họp của Quốc hội về dự án sửa đổi Luật SHTT, giải trình tại Phiên họp, Bộ trưởng Bộ KH&CN Huỳnh Thành Đạt cho biết, qua thảo luận đã có nhiều ý kiến xác đáng thể hiện sự quan tâm lớn của các đại biểu Quốc hội đối với dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật SHTT. Đồng thời, các đại biểu Quốc hội đã đánh giá cao, ghi nhận sự nỗ lực của Cơ quan soạn thảo, Cơ quan thẩm tra- hai cơ quan đã có sự phối hợp chặt chẽ, chuẩn bị kỹ lưỡng.

Bộ trưởng Bộ KH&CN Huỳnh Thành Đạt đã giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu quan tâm
 

Về việc đăng ký sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí là kết quả của nhiệm vụ KH&CN sử dụng ngân sách nhà nước, Bộ trưởng cho biết, đa số ý kiến các đại biểu tán thành với Phương án 1. Theo đó, tổ chức chủ trì nghiên cứu có quyền đăng ký sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí là kết quả của nhiệm vụ KH&CN sử dụng ngân sách nhà nước và có quyền sở hữu sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí khi được cấp văn bằng bảo hộ. Cơ quan soạn thảo tiếp thu các ý kiến này, đặc biệt là ý kiến về việc có thể thay đổi đơn vị được giao quyền sở hữu khi đơn vị này không đủ năng lực khai thác thương mại hóa kết quả nghiên cứu đã được bảo hộ.

Bên cạnh đó, Cơ quan soạn thảo cũng tiếp thu ý kiến của cơ quan thẩm tra, các đại biểu Quốc hội để nghiên cứu kỹ lưỡng, làm rõ cơ chế phân chia hợp lý lợi ích giữa nhà nước, cơ quan chủ trì và tác giả để đảm bảo sự cân bằng lợi ích giữa ba chủ thể. Đồng thời thể chế hóa chủ trương của Đảng tại Nghị quyết số 20-NQ/TW Hội nghị Trung ương 6 Khóa XI, trong đó khẳng định giao quyền sở hữu các kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ có sử dụng ngân sách nhà nước cho cơ quan chủ trì nhiệm vụ KH&CN. Ngoài các đối tượng trên, đối với các nội dung về sáng chế kiểu dáng công nghiệp, thiết kế và bố trí, Cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ nghiên cứu đề xuất Chính phủ tiếp thu, mở rộng đối tượng giao quyền đăng ký bảo hộ cho đơn vị chủ trì đối với giống và cây trồng.

Về vấn đề thu hẹp xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi xâm phạm quyền SHTT, Bộ trưởng chỉ rõ, Chính phủ đề xuất 02 phương án để xin ý kiến Quốc hội. Theo đó, Phương án 1 là thu hẹp phạm vi xử phạt, xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực SHTT đối với một số đối tượng quyền và Phương án 2 là giữ nguyên như pháp luật hiện hành.

Tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ủy ban Pháp luật và các cơ quan liên quan, Cơ quan chủ trì soạn thảo đã nghiêm túc nghiên cứu, đánh giá, rà soát lại sự phù hợp của Phương án 1 đối với điều kiện của Việt Nam hiện nay. Tại Phiên thảo luận Tổ, các đại biểu Quốc hội có ý kiến khác nhau về nội dung này, đa số tán thành Phương án 2, giữ nguyên quy định của pháp luật hiện hành. Theo đó, áp dụng biện pháp xử phạt hành chính đối với tất cả các hành vi xâm phạm quyền SHTT. Trên cơ sở tiếp thu các ý kiến nêu trên, Cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ báo cáo, đề xuất Chính phủ tiếp thu ý kiến về việc không thu hẹp phạm vi xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực SHTT, theo Phương án 2.

Đối với nội dung liên quan đến sự tương thích với các điều ước quốc tế, Bộ trưởng cho biết, Cơ quan chủ trì soạn thảo nhận thức tầm quan trọng của vấn đề này và thể hiện rõ trong mục tiêu, quan điểm chỉ đạo tại Tờ trình. Đó là nội luật hóa các cam kết tại các điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia như: Hiệp định CPTPP, Hiệp định EVFTA. Cơ quan soạn thảo sẽ cố gắng thiết kế để các điều khoản liên quan đến lĩnh vực này phải hài hòa và tương thích cao nhất với các điều luật quốc tế; đồng thời đảm bảo quyền lợi cao nhất của quốc gia, dân tộc.

Bộ trưởng cho biết thêm, về nội dung này, Chủ tịch Quốc hội cũng đã có nhận định dự thảo Luật có chất lượng tốt, cơ bản đáp ứng được các yêu cầu của các cam kết quốc tế. Tuy nhiên, đối với các ý kiến của đại biểu Quốc hội, Cơ quan chủ trì sẽ tiếp tục rà soát để đảm bảo tính thống nhất của hệ thống pháp luật và phù hợp với các thông lệ, các cam kết quốc tế.

Bộ trưởng chỉ rõ, đối với các nội dung khác được các đại biểu cho ý kiến tại Phiên thảo luận này, Cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ tiếp thu đầy đủ, nghiêm túc, báo cáo, đề xuất Chính phủ nghiên cứu, tiếp thu theo 4 nhóm nội dung sau:

Thứ nhất, nhóm vấn đề về sở hữu công nghiệp, bao gồm các nội dung như: Chính sách nhà nước về SHTT; tính mới của sáng chế; chấm dứt hiệu lực văn bằng bảo hộ, sửa đổi văn bằng bảo hộ, từ chối cấp văn bằng bảo hộ; sử dụng đối tượng sở hữu công nghiệp, đại diện sở hữu công nghiệp; điều khoản chuyển tiếp; nâng cao hiệu quả công tác thực thi quyền; xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về SHTT, đặc biệt là vấn đề nhãn hiệu nổi tiếng.

Thứ hai, những vấn đề về quyền tác giả, quyền liên quan, bao gồm các nội dung: vấn đề tác giả, đồng tác giả; quyền tài sản; đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan, giả định quyền tác giả, quyền liên quan; tính toàn vẹn của tác phẩm; trách nhiệm pháp lý của các doanh nghiệp trung gian; sửa đổi, bổ sung các đều có liên quan đến Luật Giá.

Thứ ba, vấn đề về quyền đối với giống và cây trồng như: giới hạn nông dân, chủ giống…

Thứ tư, vấn đề về tên dự thảo Luật, văn phong, kỹ thuật lập pháp…

“Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật SHTT là dự án Luật có tính chuyên môn sâu và khó, vì vậy trong quá trình chỉnh lý, hoàn thiện văn bản, Cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan hữu quan để triển khai các hoạt động khảo sát, hội thảo, tọa đàm nhằm lấy ý kiến thêm từ các chuyên gia, các nhà khoa học, nhà quản lý để có cơ sở lý luận và thực tiễn nhằm hoàn thiện các quy định của luật một cách chất lượng, trình Quốc hội thông qua trong kỳ họp tới”.

Toàn cảnh Phiên họp
 

Tại phiên họp toàn thể, các đại biểu Quốc hội thống nhất cao về sự cần thiết sửa đổi Luật. Qua 16 năm thi hành, Luật SHTT đã phát huy vai trò to lớn trong việc tạo hành lang pháp lý cho hoạt động sáng tạo, xác lập, khai thác, sử dụng và thụ hưởng các đối tượng của quyền tác giả, quyền liên quan; xác lập, khai thác và bảo vệ quyền sở hữu công nghiệp, quyền đối với giống cây trồng và tạo môi trường kinh doanh lành mạnh cho hoạt động sản xuất, kinh doanh; góp phần khuyến khích hoạt động sáng tạo; đẩy mạnh chuyển giao công nghệ, thu hút đầu tư nước ngoài, qua đó thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Các đại biểu cho rằng dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật SHTT tương đối cụ thể, sát với yêu cầu thực tế và có ý nghĩa rất quan trọng đối với Việt Nam khi tham gia các hiệp định thương mại tự do CPTPP, EVFTA, tạo nền tảng cơ sở vững chắc để Việt Nam tham gia “cuộc chơi” với quốc tế, để chúng ta không bị thua thiệt có thể bước vào sân chơi này.

Tuy nhiên cũng có ý kiến đề nghị việc sửa đổi, bổ sung Luật cần quan tâm chuẩn bị kỹ nội dung sửa đổi, bổ sung để Luật có tuổi thọ lâu dài, tránh việc xử lý không kỹ dẫn đến tình trạng 1 - 2 năm lại phải sửa đổi bổ sung, sẽ tốn kém, gây dư luận không tốt.

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, tiếp theo 173 ý kiến đại biểu Quốc hội đã thảo luận tại tổ, trong phiên họp toàn thể đã có 26 đại biểu Quốc hội đã phát biểu ý kiến, có 1 ý kiến đại biểu tranh luận, không khí thảo luận sôi nổi, dân chủ, trí tuệ, khẩn trương với tinh thần trách nhiệm cao. Các ý kiến phát biểu của đại biểu đánh giá cao cơ quan soạn thảo, Tổng Thư ký Quốc hội, cơ quan thẩm tra đã tổ chức việc chuẩn bị tài liệu trình Quốc hội rất chu đáo, khẩn trương và có chất lượng.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, Tổng Thư ký Quốc hội sẽ tổ chức tổng hợp ý kiến tranh luận, ý kiến thảo luận và sẽ có báo cáo tiếp thu, giải trình gửi đến các vị đại biểu Quốc hội và các cơ quan có liên quan để nghiên cứu.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ phối hợp với Chính phủ chỉ đạo cơ quan chủ trì thẩm tra, phối hợp với cơ quan chủ trì soạn thảo và các cơ quan có liên quan nghiêm túc tiếp thu ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, tiếp tục hoàn chỉnh dự thảo Luật và các tài liệu theo đúng quy định của pháp luật; Báo cáo trình Quốc hội tiếp tục thảo luận, xem xét thông qua tại kỳ họp thứ 3 của Quốc hội, theo như Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh đã được Quốc hội thông qua./.